#COVID-19 KAOSLARA NASIL TEPKİ VERDİĞİMİZİ BİLMEK DEĞERLİDİR!

Değişim hayatın vazgeçilmez bir gerçeği. Ancak kabul edelim ki yaşamakta olduğumuz pandemi sürecine tüm dünya hazırlıksız yakalandık. Global çaptaki bu kriz ile devletler ellerindeki tüm imkanları kullanarak mücadele etmeye çalışıyor. Kurumlar ve bireyler ise ön görebildikleri risk yönetimi ve kriz yönetimi senaryolarının ötesinde olan bu kaos karşısında ayakta kalabilecekleri çözümleri oluşturma gayretindeler.

Süreci yönetebilmek için yeni bilgilere ihtiyaç duyduğumuz apaçık ortada. Peki endişe ve tehdit algısında çalışan bir beyin mantıklı çözümler üretebilir mi? Sinirbiliminin bizlere vereceği cevaba göre ‘hayır’.

Bildiğiniz gibi, Risk Yönetimi olası tüm risklerin kağıt üstünde görülüp bunların gerçekleşmesi halinde alınacak aksiyonları tanımlarken, Kriz Yönetimi belirlediğiniz riskler dışında karşılaşılan ve ne siz nede ekibinizin hazır olmadığı kaotik durumları anlatır.

Kaotik süreçlerle ilk etapta nasıl mücadele vereceğimizi bilemesek de nasıl tepki verdiğimizi bilmek şüphesiz çok değerli. Her türlü kayıba ve olumsuz habere verilen tepkilerin modellendiği Kübler- Ross değişim eğrisine göre kişi, sırasıyla şok, inkar, hayal kırıklığı, depresyon, kabullenme, karar alma ve uyumlanma aşamalarını yaşıyor. Gelin bu aşamalara yakından bakalım.

ŞOK AŞAMASI

İnsanların bilinçli hareket etmedikleri panik aşamasıdır. Kaçma, savaşma ya da donup kalma davranışı şeklinde kendini gösterir.

Sistemlerin davranış özelliklerinden biri olarak, grup davranışları senkronizasyon eğilimindedir. Yani grupta panik olanların sayıca çokluğu grubun kalanını da paniğe sevk ederken tam tersi sakin kalan kişilerin sayıca çokluğu sakin davranmaya teşvik eder.

İNKAR AŞAMASI

Yaşanan durumun inkar edilmesi bir çeşit savunma mekanizmasıdır. Kişi çoğunlukla ‘’bu niye benim başıma geldi ‘’ sorusuna cevap arar.

Global çapta baş gösteren krizlerde ise durumun sadece kişinin başına gelmediğinin farkındalığı önemlidir. Bu noktada kendi çevremizde ve iş sektörümüzde meydana gelecek değişimleri analiz ederek kendi durduğumuz yeri daha iyi anlayabiliriz.

HAYAL KIRIKLIĞI AŞAMASI

Kaosun sebep olduğu zararların kişiler üzerinde yarattığı kızgınlık, öfke gibi tüm olumsuz duyguları içerir. Kişi kendini veya başkalarını suçlayabilir. Tıpkı ilk etapta Çinlileri suçlamamız gibi. Suçlama da bir savunma mekanizmasıdır ve çözüme katkısı yoktur.

DEPRESYON AŞAMASI

Kaosdan kaynaklanan olumsuz duygu durumunun en alt eşiğidir. Sorunla baş etmek ve çözüm aramak için gerekli enerji yoktur.

KABULLENME AŞAMASI

Kişi gerçeklerle yüzleşip durumu tarafsızca analiz eder.

KARAR ALMA AŞAMASI

Kaosun sebep olduğu olumsuzları iyileştirmek için ilk adımların atıldığı aşamadır. Kişi sorunun değil çözümün parçası olarak harekete geçmeye hazırdır.

Hatırlayalım, sistem düşüncesi bütünü görebilme disiplinidir.

‘’ Sistemler en zayıf parçaları kadar güçlü, en yavaş parçaları kadar hızlıdır. ‘’

UYUMLANMA AŞAMASI

Kaosun yol açtığı olumsuzlukları iyileştirecek çözümlerin tanımlı olduğu ve uygulanabildiği aşamadır.

Bu aşamada sürecin öğrenme çıktıları değerlendirilerek benzeri kaosların yaşanmasının önüne geçecek koruyucu düzenlemeler yapılır.

İnanıyorum ki hepimiz pandemi sürecinin toplumsal ve ekonomik zararlarını iyileştirirken pek çok yeni beceri geliştirecek, kendimiz, çevremiz ve kurumlarımız hakkında pek çok yeni keşifler yaparak eskisinden daha kuvvetli olacağız.

Dilerim paylaşımım şu anda hangi aşamada olduğunuzu sizlere düşündürerek uyumlanma aşamasına kendinizi hızla taşımanıza yardımcı olur.